Wat zijn de regels voor de verkoop van cultuurgoederen?
De meeste van deze goederen mogen legaal worden verhandeld. Met de toenemende vraag naar kunst en antiek neemt helaas ook de illegale handel in wettelijk beschermde kunst en antiek toe (dit noemen we cultuurgoederen). Ook kunnen gestolen kunstvoorwerpen worden aangeboden. Voorbeelden zijn voorwerpen van bijzondere cultuurhistorische of wetenschappelijke waarde (zoals manuscripten). Nederland levert op nationaal en internationaal niveau een bijdrage aan de bestrijding van de illegale handel.
In de afgelopen eeuwen zijn veel van dit soort waardevolle voorwerpen illegaal uit hun oorspronkelijke omgeving weggehaald. Nationaal en internationaal zijn maatregelen genomen om deze ‘leegroof’ tegen te gaan. Handel in dit soort goederen kan dus illegaal zijn en daarmee een strafbaar feit opleveren met het risico van strafrechtelijke vervolging.
Verschillende opsporingsdiensten controleren of je je aan deze regels houdt. Houd je je niet aan deze regels? Dan riskeer je dat je het goed terug moet geven aan het land waar het vandaan komt.
Stel vragen, onderzoek, controleer. Verzeker je ervan dat je een land en zijn bevolking niet van hun wettelijk beschermde culturele erfgoed berooft. Laat jouw gezonde verstand spreken en vertrouw op je gevoel: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo. Als cultuurgoederen voor extreem lage prijzen worden aangeboden, kun je er bijna altijd van uitgaan dat het om illegale handel gaat of om namaak.
Voor meer informatie over in- en uitvoer van cultuurgoederen kun je terecht bij de Erfgoedinspectie of de Douane. Zij kunnen je vertellen of een voorwerp wel of niet uitgevoerd mag worden, de Douane kan je adviseren over vergunningen. Vergunningen kunnen ook bij hen worden aangevraagd voor de uitvoer van in Nederland beschermde cultuurgoederen uit de EU. Op de Rode lijsten van de International Council of Museums (ICOM) vind je voorbeelden van voorwerpen met plaatjes uit Afghanistan, Irak, China, Afrika en Zuid-Amerika waarbij je alert moet zijn of het goed legaal uitgevoerd is of wordt.
Ook de brochure Invoer en uitvoer van cultuurgoederen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap bevat veel informatie. De meeste landen hebben een officiële instantie die de aanvragen voor uitvoer van culturele goederen beoordeelt. Meestal is dit het Nationaal Museum of het ministerie van Cultuur. Het is ook mogelijk om informatie in te winnen bij de Nederlandse ambassade of het consulaat in het land van verblijf.